Từ Nguyễn Mai Trung Tuấn, Nhìn Về
Những Bất Cập
Phần 1.
Pháp luật Việt Nam đang dần bộc lộ ra những khiếm khuyết khẳng định là
một hệ thống thiếu lôgic, không thống nhất gây nên những chồng chéo, mâu thuẫn lẫn
nhau. Một số trong những mặt bất cập này có thể thấy được qua sự thiếu nhất
quán về xác định độ tuổi của trẻ em hay người chưa thành niên, vấn đề tư hữu đất
đai, vấn đề giám định pháp y trong phiên tòa xét xử em Nguyễn Mai Trung Tuấn,
15 tuổi vừa diễn ra tại Tòa án Nhân dân tỉnh Long An ngày 24/11/2015.
Như thế nào là người chưa
thành niên (NCTN)?
Để xác định một người là thành niên hay chưa người ta thường quy định dựa
vào độ tuổi. Theo Công ước Quốc tế về quyền trẻ em tại Điều 1 ghi nhận: Trẻ em
có nghĩa là người dưới 18 tuổi, trừ trường hợp luật pháp áp dụng đối với trẻ em
có quy định tuổi thành niên sớm hơn. Theo đó ở Việt Nam có quy định tuổi thành
niên sớm hơn, tuy nhiên các văn bản pháp luật hiện hành lại có những khác biệt
đáng kể.
-
Đối với Luật Bảo vệ, Chăm sóc &
Giáo dục trẻ em 2004 Điều 1 quy định trẻ em là công dân dưới 16 tuổi.
-
Bộ luật Dân sự năm 2005 quy định tại
Điều 18: Người chưa đủ 18 tuổi là người chưa thành niên.
-
Luật Thanh niên 2005 quy định tại
Điều 1 : Thanh niên trong Luật này là công dân Việt Nam từ đủ 16 đến 30 tuổi.
Vụ án của em Nguyễn Mai Trung Tuấn bị xử lý hình sự nên căn cứ vào Bộ
luật Hình sự năm 1999 có quy định về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự như sau: Tại
Điều 12 khoản 2 người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi
tội phạm. Người từ đủ 14 tuổi trở lên, nhưng chưa đủ 16 tuổi phải chịu trách
nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội phạm đặc biệt
nghiêm trọng. Như vậy trường hợp của em Nguyễn Mai Trung Tuấn phải là tội phạm
rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng thì mới bị bắt phải
chịu trách nhiệm hình sự.
Tính chất vụ án.
Cũng nên nhắc lại một vụ án khác để so sánh tính chất nghiêm trọng của
vụ án này. Chắc hẳn chúng ta vẫn còn nhớ việc sử dụng tra tấn, bức cung nhục
hình gây chết người trong vụ án ông Ngô Thanh Kiều diễn ra tại Tuy Hòa vào
tháng 4 năm ngoái. Theo bản án sơ thẩm có 2 án treo, hình phạt cao nhất chỉ 5 năm tù giam. Một vụ án lợi dụng chức vụ, quyền
hạn sử dụng nhục hình làm chết người và một vụ án ý thức về bảo vệ tài sản, quyền
tư hữu, tự vệ bản thân gây nên thương tích cho kẻ khác được pháp y giám định liệu
đâu là vụ án có tính chất đặc biệt nghiêm trọng?
Giám định pháp y.
Trung tâm pháp y, Sở Y tế Long An kết luận: Tỷ lệ thương tật hiện tại của
ông Nguyễn Văn Thủy (cán bộ Công an huyện bảo vệ đoàn cưỡng chế đất) là: 35%. Dựa vào Điều
12, khoản 2 Bộ luật Hình sự có thể nói đây là một căn cứ hợp pháp đủ để truy tố
trách nhiệm hình sự em Tuấn.
Tuy nhiên bất cập tồn động là liệu cơ quan này có đủ khả năng giám định
chính xác không khi nó đã từng có quá nhiều sai sót trong quá khứ? Đã có những
trường hợp bị bắt vào tù bởi những bản giám định pháp y oan nghiệt được các
giám định viên phù phép, hư cấu theo ý thích vì lợi lộc cá nhân chứ không phải
vì “ẩu” hay thiếu kinh nghiệm. Cụ thể như trong vụ án của nam sinh Đỗ Quang Thiện
(1) kết quả giám định oan trái khiến em từ nhà trường phải vào trại giam. Hay vụ
ông Trần Việt Bắc, giám đốc Trung tâm Giám định tỉnh Cà Mau biến hàng loạt các
bản giám định nhẹ thành nặng, nặng thành nhẹ (2). Theo Luật Giám định tư pháp,
tại Điều 10 và Điều 6 quy định: Miễn nhiệm giám định viên tư pháp nếu giám định
viên:
1. Từ chối đưa ra kết luận giám định tư pháp
mà không có lý do chính đáng.
2. Cố ý đưa ra kết luận giám định tư pháp sai
sự thật.
3. Cố ý kéo dài thời gian thực hiện giám định
tư pháp.
4. Lợi dụng việc thực hiện giám định tư pháp để
trục lợi.
5. Tiết lộ bí mật thông tin mà mình biết được
khi tiến hành giám định tư pháp.
6. Xúi giục, ép buộc người giám định tư pháp
đưa ra kết luận giám định tư pháp sai sự thật.
7. Can thiệp, cản trở việc thực hiện giám định
của người giám định tư pháp.
Tuy nhiên đa phần các giám định viên sau sai
phạm của mình đều không bị truy cứu
trách nhiệm. Do vậy, điều này như trở thành một thói quen tùy tiện. Thực tế,
trong một đất nước toàn trị, mọi sự đều có dây mơ rễ má quy về một mối “Đảng và
Nhà Nước” khiến những cơ quan có thẩm quyền mang nặng tư tưởng là “những người
cùng hội cùng thuyền” vì vậy họ dung túng, bao che lẫn nhau để đồng nghiệp được
thoát tội. Các trường hợp bị phát hiện đem ra công luận, bất khả kháng cũng chỉ
xử lý cho qua loa lấy lệ.
Phần 2.
Sáng ngày 24/11/2015, Tòa án huyện Thạnh Hóa - Long An đã xét xử công
khai em Nguyễn Mai Trung Tuấn (15 tuổi) về tội danh ‘cố ý gây thương tích’ theo
điểm k, khoản 3, Điều 104 Bộ luật Hình sự: Cố ý gây thương tích cản trở người
thi hành công vụ hoặc vì lý do công vụ.
Sự việc này làm dấy lên các vấn đề liên quan đến giải tỏa đền bù đất
đai ở Việt Nam Ngoài trường hợp của gia đình em Tuấn, hiện tại còn rất nhiều
gia đình khác cũng là nạn nhân của vấn đề giải tỏa đất đai đền bù không thỏa
đáng mà trước đây nổi bật là trường hợp ông Đoàn Văn Vươn ở Tiên Lãng.(3)
Bất Cập Từ Việc Đền Bù.
Hầu hết những vụ việc cưỡng chiếm đất đai này đều có diễn tiến xấu. Vì
những thỏa thuận đền bù không thỏa đáng, chưa đâu vào đâu đã bị chính quyền tiến
hành cưỡng chế. Những ngôi nhà bị giải tỏa khiến nhiều gia đình rơi vào cảnh
không nhà không cửa và cuối cùng khi con người ta bị ép vào đường cùng họ phải dùng
những thứ còn lại bằng tất cả sức lực của mình để bảo vệ cho mảnh đất của họ.
Việt Nam, vì là một quốc gia cộng sản nên việc tư hữu rất hạn chế. Theo
Hiến pháp Việt Nam năm 2013 quy định tại Điều 53: “Đất đai… là tài sản công, thuộc
sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý”. Một điều
luật khá mơ hồ, trong khi giả định tài sản
đất đai thuộc sở hữu của nhân dân nhưng vì nhân dân là một cụm từ chung chung
không đích danh một ai nên nhà nước trở thành chủ thể quản lý tài sản này.
Và trong thực tế, người dân chỉ được tạm quyền sử dụng có thể bị thu hồi
đất bất cứ khi nào như khoản 3, khoản 4, Điều 54 ghi rằng: “Nhà nước thu hồi đất
do tổ chức cá nhân đang sử dụng trong trường hợp cần thiết… vì mục đích an
ninh, quốc phòng, phát triển kinh tế - xã hội”, “Nhà nước trưng dụng đất trong trường
hợp cần thiết… để thực hiện nhiệm vụ… trong tình trạng khẩn cấp”. Quá trình thu
hồi đất này mặc dù được ghi nhận “do luật định” nhưng không có một cơ quan nào định
đoạt giá cả thu hồi cho thỏa đáng.
Giải Pháp Khả Thi.
Để giải quyết các vụ tranh chấp đất đai giữa chính quyền và người dân,
giải pháp khả thi là trả lại quyền tư hữu đất đai cho cá nhân công dân, đồng thời
xây dựng một quá trình thu hồi đất đai để “phục vụ các công trình công cộng,
phúc lợi xã hội” rõ ràng, minh bạch, và công khai hơn.
Nếu công dân được quyền tư hữu đất đai, sẽ có hai điều nảy sinh khi có
tranh chấp giữa chính quyền và công dân. Thứ nhất khi cơ quan công quyền muốn sử
dụng đất đai của công dân để phục vụ cho các công trình mang tính chất công cộng
thì sẽ phải qua một quá trình thỏa thuận. Quá trình này sẽ có một bên là cơ
quan công quyền (cơ quan hành pháp) và bên kia là tổ chức, cá nhân công dân. Tòa
án (Cơ quan tư pháp) sẽ là cơ quan để ra quyết định quyết về một giá cả, mức thỏa
thuận hợp lý. Nếu chưa có quyết định cuối cùng từ tòa án, việc cưỡng chế thu hồi
đất như hiện tại được coi như là một sự xâm phạm tài sản cá nhân được bảo hộ bởi
pháp luật. Lúc này, tất yếu tổ chức, cá
nhân công dân có quyền dùng các biện pháp có thể để bảo vệ tài sản bất khả xâm
phạm của mình. Một điều cần phải chú ý trong giải pháp này để phán quyết từ Tòa
án được công bằng chúng ta cần phải có một Tư pháp độc lập.
Sài gòn 28/11/2015 – Nhánh Luật bcLH.
Ghi Chú:
* Thỉnh Nguyện Thư Gửi Tổng Thống và Quốc Hội Hoa Kỳ Về Trường Hợp Em Nguyễn Mai Trung Tuấn: https://petitions.whitehouse.gov/petition/petition-urging-congress-and-president-obama-intervene-stop-violations-childrens-rights-vietnam
* Chi Tiết
Vụ em Nguyễn Mai Trung Tuấn mời xem tại:
http://www.tinmungchonguoingheo.com/blog/2015/11/23/uoc-mo-cua-cau-be-toi-pham-bat-dac-di-nguyen-mai-trung-tuan/
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét